Letter of Reference
سلام خدمت دانشجویان عزیز،
پاییز هر سال تعدادی از دانشجویان برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های دنیا اقدام کرده و برای شرایط گرفتن توصیه‌نامه مراجعه می‌کنند. در این متن پاسخ سوال‌ها متداول دانشجویان و نکاتی که در این رابطه به نظرم رسیده را آورده‌ام. پیشاپیش عذرخواهی می‌کنم از اینکه نکات یک مقداری جسته گریخته است. سعی می‌کنم در ویرایش‌های بعدی، بهبود بدهم. همچنین اگر کسی انتقادی نسبت متن زیر دارد، اگر منتقل کند، حتما بهش فکر می‌کنم.
۱. اول اینکه باعث افتخار من است که به هر شکلی در موفقیت شما سهیم باشم. اگر نوشتن توصیه‌نامه کمکی در این جهت بکند، خوشحال می‌شوم با رعایت شرایط و محدودیت‌هایی که دارم در خدمت شما باشم.
۲. من به هیچکس توصیه نکرده‌ام و نمی‌کنم که برای ادامه تحصیل در خارج کشور یا داخل کشور اقدام بکند یا نکند. اگر کسی از من مشورت بخواهد، نظرم را می‌گویم ولی تصمیم برای ادامه تحصیل یا مهاجرت تصمیم شماست. توصیه من نیست. نوشتن توصیه‌نامه هم به منزله موافقت من با تصمیم شما نیست. بلکه به منزله «حمایت من از شما در تصمیمی که گرفته‌‌اید» است. ولی شرایط هر کس را خودش بهتر می‌داند و تصمیم‌گیر خودش است. حداکثر این است که اگر بخواهید من بتوانم مشورت بدهم.
۳. هر توصیه‌نامه‌ای بدرد نمی‌خورد. توصیه‌نامه خوب، خوب است.
۴. برای اینکه من بتوانم توصیه‌نامه را صادقانه بنویسم، لازم است که محرمانه باشد. لذا فقط و فقط برای کسی توصیه‌نامه می‌نویسم که متن آن را از من نخواهد و در دانشگاه مقصد هم از حق خود برای رویت توصیه‌نامه صرف نظر کند. اگر روال دانشگاه مورد نظر شما این است که نامه به دانشجو داده شود، خودتان هر چه خواستید از قول هر استادی که خواستید می‌توانید بفرستید. نیازی به مراجعه به من ندارید.
۵. اگر محدودیت زمانی نداشتم برای همه توصیه‌نامه می‌نوشتم. ولی متن توصیه‌نامه چیزی شبیه این میشد که: «من این فرد را نمی‌شناسم. با مسئولیت خودتان قبولش کنید.». ولی وقت من محدود است و چنین توصیه‌نامه‌ای هم بدرد شما نمی‌خورد. لذا برای نوشتن توصیه‌نامه دانشجویانی که شناخت بیشتری از آنها دارم (از نظر علمی و شخصیتی) و سابقه خوبی پیش من دارند، در اولویت قرار دارند.
۶. نوشتن توصیه‌نامه کار وقت‌گیری است. همچنین هر دانشگاهی فرم متفاوتی دارد که باید جداگانه پر کنم. بعضی از دانشگاه‌ها اصلا توصیه‌نامه نوشتاری را قبول نمی‌کنند و باید یکی-یکی سوال‌ها را جواب بدم. توصیه‌نامه‌ای که از سر بی‌حوصلگی نوشته شود یا فرمی که با بی‌حوصلگی پر شود بدرد شما نخواهد خورد.
۷. کار موظفی تدریس و تحقیق در دانشگاه از بسیاری از اساتید (از جمله من) بیش از زمان اداری وقت می‌گیرد. قبول هر مسولیت بیشتری مستلزم اختصاص وقت شخصی، بعضا زدن از وقت خانواده، خواب و ... است. من به دانشجویانی که به عناوین مختلف برای من و دانشجویانم وقت گذاشتند و زحمت کشیدند، احساس دین می‌کنم و برای آنها با شوق و علاقه وقت گذاشته و توصیه‌نامه تهیه می‌کنم. این دانشجویان برای من در اولویت هستند.
۸. من در نوشتن توصیه‌نامه و پر کردن فرم‌ها نهایت صداقت را رعایت خواهم کرد. هر چقدر هم که شما به من و دانشجویانم در کارهای دانشگاه کمک، لطف و محبت کرده باشید، در نهایت سعی می‌کنم روی نقاط قوت و سابقه مثبت شما بیش من تاکید بیشتری بکنم ولی مطالب ساختگی یا خلاف واقع نمی‌نویسم.
۹. یک توصیه‌نامه خوب به کلی‌گویی نمی‌پردازد. مثلا نمی‌گوید: «فلانی خیلی باهوش است و خیلی پشت‌کار دارد و خیلی مسولیت‌پذیر است». بلکه به تجربیاتی اشاره می‌کند که استاد این کیفیت‌ها را در دانشجو مشاهد کرده است. مثلا می‌گوید: «سرکلاس درس سوال‌های خوبی می‌کرد» یا بهتر «خوب به یاد دارم که یکبار سر کلاس طراحی الگوریتم به اشکالی در اثبات درستی الگوریتم بلمن‌فرد اشاره کرد که مرا مجبور به مطالعه بیشتر و تصحیح اسلاید کرد» یا «از بین کلاس ۳۰ نفره تنها کسی بود که پیش‌مطالعه درس ساختمان‌داده را به موقع انجام داده بود» یا از این قبیل مثال‌ها.
۱۰. شما در موقعیت بهتری هستید که نقاط قوت خود را و بروز آن کیفت‌ها در تجربه مشترک‌مان به یاد داشته باشید. همچنین فرصت بیشتری برای نوشتن متن مناسب دارید. لذا درخواست من از همه کسانی که از من توصیه‌نامه می‌خواهند این است که یک متن اولیه تهیه کنند. من قطعا آن متن را به آن شکل ارسال نمی‌کنم. یا ویرایش می‌کنم، یا بازنویسی می‌کنم. اگر خودتان هیچ وقتی برای نوشتن توصیه‌نامه نگذاشته‌اید، نباید انتظار داشته باشید، من کاسه از آش داغ‌تر باشم و وقت زیادی روی آن بگذارم. اگر متن انگلیسی بدون فکر و دست و پا شکسته به من تحویل بدهید، من احتمالا بیشترش رو پاک می‌کنم و یه چیز مختصر می‌نویسم. البته قطعا وقتی که من برای شما می‌گذارم تابع احساس دینی که به شما می‌کنم و کمکی که به من در طول دوران تحصیل کرده‌اید، می‌باشد.
۱۱. همزمان با توصیه‌نامه‌ای که خودتان تهیه کرده‌اید، لطفا رزومه، معدل و ریز نمرات‌تون رو هم برای من بفرستید که من اگر توانستم به نقاط قوت شما در آنها هم اشاره کنم. همچنین لطفا از آموزش دانشکده سوال کنید و رتبه خود در ورودی‌های خود و/یا دانشکده را هم برای من ارسال کنید. هر مدرک یا مطلب مرتبط دیگری هم دارید، ضمیمه کنید. حداقل دو هفته قبل از مهلت ارسال این اطلاعات را در اختیار من قرار بدهید (ترجیحا یک ماه یا بیشتر).
۱۲. در مورد تعداد دانشگاه‌هایی که می‌توانم ارسال کنم، نمی‌توانم قولی بدهم. بستگی به دانشگاهش داره. اگر فقط آپلود کردن یه فایل باشه، خوب انجام میدهم، مشکلی نیست. ولی اگر فرمش طولانی باشه، ممکنه با بی‌حوصلگی پر کنم و چیز خوبی از آب در نیاد. لطفا یه گوگل شیت درست کنید و لیست دانشگاه‌ها همراه با وضعیت (هنوز اقدام نکردم، در حال اقدام، منتظر توصیه‌نامه) و مهلت ارسال توصیه‌نامه را در آن قید کنید. باز هم قطعا بستگی به رابطه شخصی که با هم داریم، خواهد داشت.
۱۳. مهلت‌های ارسال را برای همه دانشجویان نمی‌توانم به خاطر بسپارم. لطفا خودتان پیگیری بکنید و مهلت ارسال نزدیک شده و من هنوز ارسال نکرده‌ام، یادآوری بکنید.
در نهایت با توجه به نکات بالا معمولا دانشجویانی که دو درس یا بیشتر را با نمره خوب با من گذرانده‌اند و یکبار یا بیشتر کمک شایانی در ارائه درس‌ها یا انجام پژوهش به من کرده‌اند در موقعیت خوبی برای دریافت توصیه‌نامه خوب هستند. ولی در هر حال خودتان موارد بالا را بسنجید و در صورت ابهام پیام بدهید. سعی می‌کنم به بهترین نحو جوابگو باشم. ممکن است دیر جواب بدهم ولی معمولا بالاخره با تاخیر هم که شده جواب میدهم. یادآوری از طرف شما هم هیچ اشکالی ندارد.